AgaFinanse.pl

• adminag
• 14 czerwca 2022

Systemy bankowe to całościowa sieć powiązań oraz zależności pomiędzy instytucjami finansowymi, bankami oraz ich otoczeniem. Specyfika oraz zasady działania systemu bankowego są określane w Polsce poprzez prawo bankowe. W szczególności znaczenie ma określenie funkcji oraz zadań banku centralnego. Także zakresu, w jakim ma on prawo nadzorować działalność banków komercyjnych.

System bankowy

System bankowy jest częścią systemu finansowego w danym kraju lub obszarze gospodarczym, takim jak wspólnota europejska. Najczęściej w gospodarkach wolnorynkowych system bankowy składa się z dwóch szczebli.

Szczeble systemu bankowego

Pierwszy z nich to bank banków czyli bank centralny. W przypadku Polski jest to Narodowy Bank Polski, a w przypadku Unii Europejskiej jest to Europejski Bank Centralny. Można tutaj nadmienić, iż w Unii Europejskiej istnieją dwie instytucje o cechach banków centralnych, jeden to wyżej wymieniony EBC. Zajmuje się prowadzeniem polityki pieniężnej w strefie euro. Drugi to ESBC czyli Europejski System Banków Centralnych. Ten zrzesza także pozostałe poza strefą euro kraje takie jak Polska. ESBC zatem składa się zarówno z EBC, jak i banków centralnych krajów wspólnoty.

System bankowy składa się z banku centralnego, banków komercyjnych, banków uniwersalnych, kas oszczędnościowo-kredytowych oraz ze spółdzielni kredytowych czy pożyczkowych. 

Instytucje anglosaskie czy japońsko-niemieckie

Systemy bankowe mogą funkcjonować w dwóch modelach anglosaskim i niemiecko-japońskim.

Różnice w funkcjonowaniu w dużej mierze zależą od historii tych krajów, różnych doświadczeń z przebytych kryzysów oraz ze specyfiki danego rynku. Ważną rolę odgrywa także ład korporacyjny, poprzez który wyrażane są cenione przez społeczeństwo wartości oraz cele w ujęciu gospodarczym.

Model anglosaski

W modelu anglosaskim duży nacisk kładzie się na ścisłe oddzielenie bankowości inwestycyjnej od tej powszechnie znanej i wykorzystywanej czyli depozytowo-kredytowej. Najważniejszą rolę w tym systemie zajmują właśnie banki inwestycyjne. Z rynków finansowych pozyskują one środki, które mają bezpośredni wpływ na dalszy rozwój. Banki inwestycyjne, przyjmują wówczas rolę raczej instytucji finansowych. Przez swoją działalność dokonują transferu zaoszczędzonych lub zarobionych na inwestycjach środków na rynki pieniężna i kapitałowe. Natomiast banki komercyjne przyjmują podstawową rolę świadczenia usług dla klientów indywidualnych. Udzielają kredytów, pożyczek oraz tworzą depozyty. Są to usługi, z których najczęściej korzysta społeczeństwo, nie posiadające kapitału w takiej wysokości, aby możliwe było inwestowanie obsługiwane przez profesjonalne instytucje inwestycyjne. Przedsiębiorstwa pozyskują pieniądze za pomocą rynku papierów wartościowych. Banki komercyjne dostarczają w formie kredytu pieniądze jedynie na krótkie okresy. Dotyczy to najczęściej podstawowej, codziennej działalności.

Model niemiecko-japoński

Drugi funkcjonujący model systemu bankowego to model niemiecko-japoński. W tym modelu rola banków na rynku jest rozumiana w zupełnie inny sposób. Uważa się, że to właśnie system bankowy pełni znaczącą rolę w całym systemie finansowym danego obszaru. Funkcje banków zatem nie mogą ograniczać się jedynie do świadczenia konkretnych usług. Ich rola musi zdecydowanie bardziej uniwersalna.

Ponadto, podkreśla się, że głównym zadaniem banków jest zaspokajanie popytu na pieniądze. Dotyczy to zarówno zaspokajania popytu w krótkim, jak i w długim okresie. Bankowość depozytowo-kredytowa nie powinna być oddzielona od bankowości inwestycyjnej.

System bankowy w Polsce

W Polsce funkcjonuje model niemiecko-japoński, zwany inaczej kontynentalnym. Przedsiębiorstwa wówczas pozyskują pieniądze na swoją działalność, rozwój i dokonywane inwestycje w głównej mierze z kredytów bankowych, oferowanych przez banki komercyjne.

System bankowy w Polsce charakteryzuje się tym, że istnieje na nim stosunkowo wiele niewielkich podmiotów. Banki uniwersalne, czyli te oferujące pełny zakres usług, popularne zdecydowanie wcześniej w krajach zachodnich, zaczęły pojawiać się w Polsce po transformacji ustrojowej.

W modelu bankowym w Polsce zasoby pieniężne są pozyskiwane właśnie za pomocą baków. Z jednej strony klienci przechowują pieniądze poprzez depozyty. Z drugiej pożyczają pieniądze za pomocą usług kredytowych.

System bankowy w Polsce, a instytucje

System bankowy w Polsce, zgodnie z definicją jest siecią powiązań pomiędzy instytucjami, skuteczne sprawowanie nadzoru wpływa bezpośrednio na prawidłowość funkcjonowania. Instytucje funkcjonujące w polskim systemie bankowym to poza bankami, także instytucje nadzorujące i stabilizujące. Są to Komisja Nadzoru Finansowego, Bankowy Fundusz Gwarancyjny czy NBP.

Ponadto istnieją instytucje wspierające, wśród których można wymienić m.in.: Krajowa Izba Rozliczeniowa czy Biuro Informacji Kredytowej. W zależności od stosowanego podziału, można także wymienić instytucje tworzące sektor bankowy, czyli po prostu banki. Wśród można wymienić 30 funkcjonujących w Polsce banków komercyjnych, zgodnie ze stanem na styczeń 2022. Poza tym w Polsce można korzystać z usług 503 banków spółdzielczych oraz z oddziałów banków zagranicznych czy instytucji kredytowych.